DEPREM ZARARLARININ AZALTILMASINDA JEOTEKNİK ARAŞTIRMALARIN ÖNEMİ Ne yazık ki
17 agustos ve 12 kasım Marmara depremlerinden sonra
Türkiye’deki yapı denetiminin yokluğu ve üretilen
yapıların depreme karşı dayanıksızlığı kamuoyu
gündemine gelince; hükümet bir takım somut önlemler
almak için harekete geçmiştir.Bu çalışmaların
sonucunda ,eksikliklerle dolu fakat özünde iyi niyetli
bir yapı denetim sistemi oluşturulmuştur.Halen
uygulamada büyük aksaklıkları olan fakat, zamanla
aşılabilecek problemleri bulunan bu sistemin
işleyişini şöyle özetlemek mümkündür;Yapılacak
tüm yapıların, tüm projeleri
(statik,mimari,elektrik,jeoteknik vb.) uzman mühendis ve
mimarları bünyesinde bulunduran özel yapı denetim
kuruluşları(YDK) tarafından incelenip
değerlendirilecek, yapım aşamasında da projeye uygun
olarak yapının inşaa edilmesi kontrollük sistemi ile
sağlanacaktır.Yapı denetim kuruluşu, denetlediği
binaların tüm ruhsatlarını (inşaat ve oturma
ruhsatlarını) verme yetkisine sahiptir.Ayrıca YDK,
ruhsat verdiği yapının, yapı ömrü tamamlanmadan,
önceden belirlenen (beklenen) -Jeoteknik
araştırmalarla saptanacak- deprem ve afet risklerinde
zarar görmesi durumunda zararı tazmin etmek
zorundadır.Bu durumda yapılar için parsel bazında
yapılması zorunlu olan jeoteknik araştırmalar büyük
önem kazanmaktadır. YDK’ların çalışma usul ve
esaslarını belirleyen “Yapı Denetimi Uygulama
Yönetmeliği”nde Madde-6: Yapı
denetim kuruluşu,öncelikle, proje müellifince yapılan
uygulama projesinin; a) Temel sisteminin,
jeoteknik raporuna uygun seçildiğini belirler. b) ... c) ...Yapı denetim
kuruluşu; temel tasarımı ile zemin-temel-yapı
etkileşiminin irdelenmesinde kullanılacak zemin
özellikleri ve zeminin fiziksel parametrelerinin tayini
amacıyla,imar planlarına esas jeolojik etüt
raporlarında belirtilen risk durumuna göre tanımlanan
mühendislik hizmetlerini içeren standartta ve
Bakanlıkça hazırlanan “Zemin ve Temel Etüdü
Raporunun Hazırlanmasına İlşkin Esaslar” a uygun
olarak ve ilgili mühendislerce (jeoloji mühendisleri)
düzenlenen jeoteknik etüt raporunu
statik hesaptan sorumlu proje müellifi inşaat
mühendisinden ister. Yapı denetim kuruluşu ,varsa bu raporlarda tespit edilen eksiklik ve yetersizliklerin giderilmesini sağlar. denilmektedir.Bu nedenle YDK’ların,
özel bir bilgi ve tecrübe gerektiren jeolojik,jeoteknik
konularında yetkin jeoloji mühendislerine ihtiyacı
vardır.Bu gerekliliği gören birçok yapı denetim
kuruluşunun gerekli yapılanmaya girdikleri
bilinmektedir. |